ห้องเรียนที่ 4 พืชที่ศึกษา รางจืด
ชื่อไทย รางจืด
ชื่ออื่น ๆ กำลังช้างเผือก เครือเขาเขียว ยาเขียว หนามแน่ น้ำนอง รางเย็น ขอบชะนาง ย่ำแย้
ชื่อสามัญ Babbler’s Bill Leaf , Blue Thunbergia
ชื่อวิทยาศาสตร์ Thunbergia laurifolia L.
วงศ์ THUNBERGIACEAE
นิเวศวิทยา ถิ่นกำเนิด เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ประเทศไทยพบได้ทั่วไปตามป่าดิบ ป่าละเมาะ ที่รกร้าง
และทุ่งหญ้าทั่วไป
การขยายพันธุ์ ปักชำ , เมล็ด
ลักษณะทั่วไป ไม้เถาเลื้อยขนาดกลาง ลำต้นสามารถเลื้อยพาดพันกับสิ่งอื่น ๆ หรือทอดเลื้อยไปตามพื้นดิน ลำต้นเป็นเหลี่ยม ขึ้นได้ดีในบริเวณพื้นที่กลางแจ้งและแสงแดดรำไร
เปลือก สีเขียวเข้ม เรียบ
ใบ ใบเดี่ยว ออกตรงกันข้ามเป็นคู่ แต่ละคู่ออกสลับ รูปยาวรีหรือรูปใบหอก ปลายใบเรียวแหลม โคนเว้ามน ขอบใบมีหยักตื้น ๆ เส้นใบแตกออกจากโคนก้านใบ 3 เส้น เส้นแขนงใบสานกันเป็นร่างแห ใบสีเขียวเข้ม หลังใบเรียบเป็นมัน ท้องใบสีอ่อนกว่าแผ่นใบเป็นลอนคลื่นตามเส้นใบ กว้าง 5-7 เซนติเมตร ยาว 8-12 เซนติเมตร ก้านใบยาว 3-5 เซนติเมตร
ดอก ดอกเดี่ยว สีม่วงหรือฟ้าอมม่วง หรือขาว ออกเป็นช่อกระจะยาวตามซอกใบ ช่อหนึ่งมี 5-7 ดอก กลีบเลี้ยงหรือใบประดับ 2 กลีบ สีเขียวอ่อนหรือเหลืองประแดง กว้าง 1.5-2.0 เซนติเมตร ยาว 2.5-3.0 เซนติเมตร กลีบดอกโคนเชื่อมติดกันเป็นหลอดใหญ่ ภายในสีเหลือง ปลายแยกออกเป็น 5 กลีบ รูปขอบขนาน ปลายมน ขอบบิดเป็นคลื่นเล็กน้อย กว้าง 2.0-2.5 เซนติเมตร ยาว 2.5-3.0 เซนติเมตร มีเกสรเพศผู้ 4 อัน และเกสรเพศเมียอยู่ภายในหลอด ดอกบานเต็มที่กว้าง 5-6 เซนติเมตร ออกดอกเกือบตลอดปี
ผล ผลแห้งแตกรูปร่างกลม กว้าง 1.0-1.3 เซนติเมตร ปลายเป็นจะงอยแหลม ยาว 3-4 เซนติเมตร ภายในมีเมล็ด 1-3 เมล็ด
เมล็ด รูปร่างเสี้ยววงกลมหรือสามเหลี่ยม ผิวเปลือกขรุขระสีน้ำตาลเข้มหรือดำ กว้าง 0.8-1.0 เซนติเมตร
ประโยชน์ ใบถอนพิษสารเคมี พิษจากแมลง แก้ประจำเดือนผิดปกติ แก้ปวดบวม แก้อาการจากสิ่งมึนเมา รากและเถาถอนพิษเมื่อเมา แก้ร้อนใน กระหายน้ำ แก้บวม แก้อักเสบ และแก้ไข้ ทั้งต้นเข้าเครื่องยารักษาโรคมะเร็ง