ถิ่นกำเนิด และการแพร่กระจาย
ฟ้าทะลายโจร เป็นไม้ล้มลุกในตระกูลเดียวกับโหระพาหรือกระเพรา มีถิ่นกำเนิด แลพะพบแพร่กระจายในทวีปเอเซีย |
ฟ้าทะลายโจรชื่อวิทยาศาสตร์ : Andrographis paniculata (Burm.f.) Wall.ex Nees
ชื่อสามัญ : Kariyat , The Creat วงศ์ : ACANTHACEAE ชื่ออื่น : หญ้ากันงู (สงขลา) น้ำลายพังพอน ฟ้าละลายโจร (กรุงเทพฯ) ฟ้าสาง (พนัสนิคม) เขยตายยายคลุม สามสิบดี (ร้อยเอ็ด) เมฆทะลาย (ยะลา) ฟ้าสะท้าน (พัทลุง) ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ล้มลุก สูง 30-70 ซม. ทุกส่วนมีรสขม กิ่งเป็นใบสี่เหลี่ยม ใบ เดี่ยว แผ่นใบสีเขียวเข้มเป็นมัน ดอก ช่อ ออกที่ปลายกิ่งและซอกใบ ดอกย่อย กลีบดอกสีขาว โคนกลีบติดกัน ปลายแยก 2 ปาก ปากบนมี 3 กลีบ มีเส้นสีม่วงแดงพาดอยู่ ปากล่างมี 2 กลีบ ผล เป็นฝัก เมื่อแก่เป็นสีน้ำตาล แตกได้ ภายในมีเมล็ดจำนวนมาก ส่วนที่ใช้ : ทั้งต้น ใบสด ใบแห้ง ใบจะเก็บมาใช้เมื่อต้นมีอายุได้ 3-5 เดือน http://www.nci.go.th/th/research/researhdivision/research_informationfarthalai.html
|
ลำต้นฟ้าทะลายโจรเป็นไม้ล้มลุก มีลำต้นสูงประมาณ
30-100 เซนติเมตร ลำต้นมีลักษณะเป็นสี่เหลี่ยม ผิวลำต้นมีสีเขียวเข้ม ลำต้นตั้งตรง ต้นอ่อนตั้งตรง แตกกิ่งปานกลาง มีทรงพุ่มโปร่ง ต้นโตเต็มที่แตกกิ่งมาก มีทรงพุ่มค่อนข้างหนา ผลผลฟ้าทะลายโจรมีลักษณะเป็นฝัก ฝักมีรูปทรงกระบอก คล้ายฝักต้อยติ่ง ฝักอ่อนกลม ฝักแก่มีร่องแบ่งเป็นพู 2 พู โคนฝัก และปลายฝักแหลม ฝักอ่อนมีสีเขียว เมื่อแก่เต็มที่จะเปลี่ยนเป็นสีดำ และปริแตกตามร่องในแนวยาว เพื่อให้เมล็ดร่วงลงดิน ขนาดฝักประมาณ 2-3 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 2-3 เซนติเมตร ด้านในฝักจะมีเมล็ดทรงกลมขนาดเล็ก สีน้ำตาลอมดำ จำนวนมาก ซึ่งจะเรียงอยู่ในพู 2 พู
|
ใบใบฟ้าทะลายโจร ออกเป็นใบเดี่ยว ตรงข้ามกันเป็นคู่ๆบนกิ่ง มีก้านใบสั้นมากติดกิ่งหรือเกือบไม่มีก้านใบ ใบมีรูปหอกยาว โคนใบสอบแคบ ปลายใบเรียวแหลม แผ่นใบมีสีเขียวเข้ม และเป็นมัน ขนาดใบกว้างประมาณ 2-3.5 เซนติเมตร ยาวประมาณ 3-6 เซนติเมตร แผ่นใบ และขอบใบเรียบ
|
ดอกดอกฟ้าทะลายโจร แทงออกเป็นช่อบริเวณซอกใบที่ปลายกิ่ง แต่ละกิ่งมีช่อดอก 4-12 ช่อ และออกด้านเดียวที่ซอกใบด้านใดด้านหนึ่ง แต่ละช่อดอก ยาวประมาณ 2.5-10 เซนติเมตร แต่ละช่อมีดอกย่อยออกเรียงกันเป็นดอกเดี่ยวหรือออกเป็นคู่ 6-12 ดอก
ดอกย่อยมีก้านช่อดอกยาว 1-5 เซนติเมตร ดอกย่อยมีขนาดเล็ก ประกอบด้วยกลีบรองดอก 5 กลีบ สีเขียว และมีขนปกคลุม มีโคนกลีบเชื่อมติดกันเป็นหลอด ปลายกลีบเรียวแหลม ยาวประมาณ 3 มิลลิเมตร ถัดมาเป็นกลีบดอก 4 กลีบ ประกอบด้วยกลีบดอกด้านบน 3 กลีบ แผ่นกลีบมีสีขาว และโคนกลีบด้านในมีสีม่วงประ ส่วนกลีบล่างมี 1 กลีบ ขนาดกลีบใหญ่กว่ากลีบด้านบน ขอบกลีบ และปลายกลีบงุ้มเข้าหากลางดอก แผ่นกลีบมีสีขาว มีสีม่วงประเป็นแถบยาวที่กลางกลีบ ถัดมาตรงกลางมีเกสรตัวผู้ 2 อัน ก้านเกสรยาวโผล่เหนือกลีบดอก ก้านเกสรมีสีขาว และมีขนสีขาวปกคลุม อับเกสรมีสีม่วง ถัดมาเป็นเกสรตัวเมีย 1 อัน ก้านเกสรมีสีม่วง มีขนสั้นปกคลุม และสั้นกว่าก้านเกสรตัวผู้ ส่วนด้านล่างเป็นรังไข่ 1 อัน ทั้งนี้ ดอกจะทยอยบานจากโคนช่อไปปลายช่อ |
สรรพคุณฟ้าทะลายโจร
ส่วนที่ใช้ : ทั้งต้น ใบสด ใบแห้ง ใบจะเก็บมาใช้เมื่อต้นมีอายุได้ 3-5 เดือน
สรรพคุณ มี 4 ประการคือ
|
ใบ และยอดอ่อน (ต้มน้ำอาบหรือบดทาภายนอก)
– รักษาแผลภายนอก แผลที่ผิวหนัง แผลเปื่อย – แก้โรคผิวหนัง กลากเกลื้อน – ใช้ใบทาแก้งูสวัด – ใบนำมาบดใช้ทาแผลจากแมลงกัดต่อย ช่วยลดอาการปวด ใบ และยอดอ่อน (ต้มน้ำดื่ม)
บ และยอดอ่อน (ต้มน้ำดื่ม)
– ลดอาการไข้หวัด ไข้หวัดใหญ่ – ช่วยกระตุ้นภูมิต้านทานโรค – ช่วยขับเสมหะ ทำให้ชุ่มคอ – ช่วยลดอาการเจ็บคอ แก้ไอเรื้อรัง – บรรเทาอาการหลอดลมอักเสบ – แก้ต่อมทอนซิลอักสบ – แก้ปอดอักเสบ – แก้กระเพาะ และลำไส้เป็นแผลหรือมีอาการอักเสบ – แก้ถุงน้ำดีอักเสบ – แก้มดลูกอักเสบ – บรรเทาอาการเยื่อหุ้มสมองอักเสบ – ลดความดันโลหิต – รักษาในช่องแผลในปาก และลิ้น – ลดอาการบวมของฝี – รักษาคางทูม ช่วยลดอาการปวดบวม – แก้อาการปวดริดสีดวง – ป้องกันการติดเชื้อในระบบต่างๆ – แก้ท้องร่วง ท้องเสีย – รักษาการติดเชื้อในระบบปัสสาวะ – แก้อาการปัสสาวะขัด ปัสสาวะเล็ด – แก้โรคหนองใน – ช่วยลดน้ำตาลในเลือด ช่วยบรรเทาอาการของโรคเบาหวาน – ช่วยบำรุงตับเพิ่มประสิทธิภาพการทำงาน และรักษาอาการติดเชื้อในตับ – แก้โรคเริม และบรรเทาอาการแสบของแผล |