ห้องเรียนที่ 2 พืชศึกษา " ฟักทอง "
ชื่อสามัญ : Pumpkin
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cucurbita moschata Decne.
วงศ์ : CUCURBITACEAE
ชื่อพื้นเมือง :
นิเวศวิทยา : มีถิ่นกำเนิดแถบอเมริกากลาง ปลูกได้ทั่วทุกภาค แต่ปลูกมากในแถบภาคอีสาน
การออกดอก : ดอกอ่อนออกในฤดูฝน ผลฟักทองออกในฤดูหนาวช่าวงเดือนพฤศจิกายนถึงกุมภาพันธ์
การขยายพันธุ์ : โดยเมล็ด
ลักษณะทั่วไป : มีอายุปีเดียว
ลำต้น : มีหลายพันธุ์ทั้งแบบต้นเลื้อยและเป็นพุ่มเตี้ย เป็นไม้เถาอ่อน มีขนสากมือ อวบน้ำ
ใบ : เป็นพืชใบเลี้ยงคู่ มีการจัดเรียงใบเป็นใบเดี่ยวรูปห้าเหลี่ยม มีขนทั้งสองด้าน
ดอก : ดอกสีเหลืองรูปกระดิ่ง เป็นดอกแยกเพศแต่อยู่ในต้นเดียวกัน
ผล : ผลสีเขียว ผิวเป็นตุ่มนูนหยักเป็นร่องจากขั้วถึงก้น เนื้อแน่นแข็ง ฟักทองอ่อนเนื้อสีเหลือง ฟักทองแก่เนื้อสีเหลืองเข้ม เมล็ดแบนรี สีขาวนวล ผลฟักทองมีด้วยกันหลาย
ลักษณะ บางครั้งเป็นผลเกือบกลมก็มี แต่โดยทั่วไปเป็นรูปทรงกลมแป้น ผิวขรุขระเล็กน้อย เมื่อยังดิบเนื้อค่อนข้าง แข็ง มักแบ่งสายพันธุฟักทองตามลักษณะผล เช่น พันธุ์
ข้องปลา จะมีลักษณะของผลคล้ายข้องปลาพันธุ์ผลมะพร้าว จะมีลักษณะผลคล้ายมะพร้าว เป็นต้น ติดผลอ่อน 45-60 วันและให้ผลแก่เมื่อ 120-180 วัน โดยทยอยเก็บผลได้
หลายครั้งจนหมด
ประโยชน์ :
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Cucurbita moschata Decne.
วงศ์ : CUCURBITACEAE
ชื่อพื้นเมือง :
- ภาคกลางเรียกว่า ฟักทอง
- ภาคเหนือเรียกว่า ฟักเขียว มะฟักแก้ว น้ำเต้า
- เลย เรียกว่า มะน้ำแก้ว
- อีสานเรียกว่า หมากฟักทอง หมากฮึ
นิเวศวิทยา : มีถิ่นกำเนิดแถบอเมริกากลาง ปลูกได้ทั่วทุกภาค แต่ปลูกมากในแถบภาคอีสาน
การออกดอก : ดอกอ่อนออกในฤดูฝน ผลฟักทองออกในฤดูหนาวช่าวงเดือนพฤศจิกายนถึงกุมภาพันธ์
การขยายพันธุ์ : โดยเมล็ด
ลักษณะทั่วไป : มีอายุปีเดียว
ลำต้น : มีหลายพันธุ์ทั้งแบบต้นเลื้อยและเป็นพุ่มเตี้ย เป็นไม้เถาอ่อน มีขนสากมือ อวบน้ำ
ใบ : เป็นพืชใบเลี้ยงคู่ มีการจัดเรียงใบเป็นใบเดี่ยวรูปห้าเหลี่ยม มีขนทั้งสองด้าน
ดอก : ดอกสีเหลืองรูปกระดิ่ง เป็นดอกแยกเพศแต่อยู่ในต้นเดียวกัน
ผล : ผลสีเขียว ผิวเป็นตุ่มนูนหยักเป็นร่องจากขั้วถึงก้น เนื้อแน่นแข็ง ฟักทองอ่อนเนื้อสีเหลือง ฟักทองแก่เนื้อสีเหลืองเข้ม เมล็ดแบนรี สีขาวนวล ผลฟักทองมีด้วยกันหลาย
ลักษณะ บางครั้งเป็นผลเกือบกลมก็มี แต่โดยทั่วไปเป็นรูปทรงกลมแป้น ผิวขรุขระเล็กน้อย เมื่อยังดิบเนื้อค่อนข้าง แข็ง มักแบ่งสายพันธุฟักทองตามลักษณะผล เช่น พันธุ์
ข้องปลา จะมีลักษณะของผลคล้ายข้องปลาพันธุ์ผลมะพร้าว จะมีลักษณะผลคล้ายมะพร้าว เป็นต้น ติดผลอ่อน 45-60 วันและให้ผลแก่เมื่อ 120-180 วัน โดยทยอยเก็บผลได้
หลายครั้งจนหมด
ประโยชน์ :
- ผลสุกสามารถนำมาปรุงเป็นอาหารได้ทั้งคาวและหวาน เช่น ฟักทองผัดไข่ กับ ฟักทองแกงบวด ตามลำดับ
- เมล็ดอบแห้งสามารถนำมาเป็นอาหารว่างได้
- ร้อยละ 40 ในเมล็ดฟักทองเป็นไขมันจึงนำมาสกัดเป็นน้ำมันปรุงอาหาร
- ฟักทองสามารถป้องกันโรคเบาหวาน (ฟักทองสามารถกระตุ้นการหลั่งของอินซูลินในร่างกาย) โรคความดันโลหิตสูง โรคตับ โรคไต (เสริมสมรรถภาพของตับไต และช่วยเพิ่มการสร้างเซลล์)
- สรรพคุณทางยาของฟักทอง
เนื้อ - ใช้เป็นยาระบายอย่างอ่อน
เยื่อภายในผล - ใช้พอกแก้ฟกช้ำ แก้ปวด
เมล็ด -ใช้เป็นยาขับพยาธิตัวตืด ขับปัสสาวะและบำรุงร่างกาย
ราก - ในตำราโบราณใช้ต้มดื่มน้ำเป็นยาแก้ไอ - คุณค่าทางอาหาร
+ เบต้า-แคโรทีน ที่ช่วยป้องกันมะเร็ง
+ วิตามินเอสูง วิตามิน บี วิตามินซี
+ มีกรดอะมิโนบางชนิดที่ช่วยป้องกันไม่ให้ต่อมลูกหมากของผู้ชายใหญ่ขึ้น และช่วยปรับระดับฮอร์โมนเพศชายที่ได้จากลูกอัณฑะให้อยู่ในระดับปกติ
+ มีโปรตีน - เมล็ดฟักทองมีฟอสฟอรัสสูง เสริมสร้างกระดูกและฟัน