กะเพรา |
ข้อมูลทางพฤกษศาสตร์ชื่อสามัญ Holy basil, Sacred basil
ชื่อวิทยาศาสตร์ Ocimum tenuiflorum L. วงศ์ Lamiaceae ชื่อท้องถิ่น กอมก้อ กอมก้อดง (เชียงใหม่) ห่อกวอซู ห่อตูปลู อิ่มคิมหลำ (แม่ฮ่องสอน) กะเพราขน กะเพราขาว กะเพราแดง (ภาคกลาง) อีตู่ไทย (ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ) เป็นต้น ถิ่นกำเนิด เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ลักษณะทั่วไป เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก ลำต้นมีลักษณะตั้งตรงเป็นรูปสี่เหลี่ยม โคนต้นแข็ง ยอดเป็นไม้เนื้ออ่อน มีขนปกคลุมโดยทั่ว และมีกลิ่นหอมแรง ใบเป็นใบเดี่ยวและแตกใบตรงข้ามกันในแต่ละข้อของลำต้นและกิ่ง ลักษณะใบเป็นรูปทรงรี ปลายใบแหลม โคนใบมีลักษณะมน ขอบใบเป็นฟันเลื่อยและเป็นคลื่น ยกเว้นบริเวณโคนใบจะเรียบ แผ่นใบบางมีสีเขียวหรือสีแดงตามลักษณะพันธุ์ แต่มีขนปกคลุมทั้งสองด้าน ออกดอกเป็นช่อแบบช่อฉัตร โดยออกช่อที่ยอดหรือปลายกิ่งลักษณะผลเป็นเปลือกแห้งเมล็ดเดียวขนาดเล็ก ส่วนเมล็ดมีลักษณะรูปไข่ขนาดเล็ก สีน้ำตาลมีจุดเข้ม หุ้มด้วยกลีบเลี้ยงของเมล็ด การขยายพันธุ์ เมล็ดหรือใช้กิ่งปักชำ ส่วนที่ใช้เป็นยา ใบสดหรือแห้ง |
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
ลำต้น เป็นพืชสมุนไพร เป็นพืชล้มลุก มีทรงพุ่ม มีอายุหลายปี ลำต้นเดี่ยว มีลักษณะกลมๆ ต้นมีเนื้อแข็ง แตกกิ่งก้านสาขามาก ก้านมีขนเล็กๆ มีสีเขียวอมน้ำตาล
ราก มีระบบรากแก้ว แทงลึกลงในดิน มีลักษณะกลมเล็กๆ มีรากแขนงรากฝอยเล็กๆ ออกรอบๆลำต้น มีสีน้ำตาล มีกลิ่นเฉพาะตัว
|
ใบ เป็นใบเดี่ยว ออกตรงข้ามกัน ใบมีลักษณะทรงรีเล็กๆ ขอบใบเป็นรอยหยักเล็กๆ ใบมีสีเขียว สีเขียวอมม่วงแดง หรือสีน้ำตาลอมแดง ตามสายพันธุ์ ใบด้านบนสีเข้มกว่าใบด้านล่าง มีก้านใบยาวรองรับ มีขนสีขาวเล็กๆปกคลุม ใบบอบบาง ช้ำง่ายและเหี่ยวง่าย มีรสชาติเผ็ดร้อน มีกลิ่นหอมแรง มีกลิ่นฉุนเฉพาะตัว
|
ดอก ออกเป็นช่อ ตั้งขึ้นคล้ายฉัตร ก้านช่อดอกยาว ออกบริเวณปลายยอดและปลายกิ่ง มีดอกย่อย มีลักษณะ รูปคล้ายระฆัง มีขนาดเล็ก กลีบดอกมีสีม่วงแดงหรือมีสีขาว
ผล มีลักษณะทรงไข่เล็กๆ ผลแก่แห้งจะแตกออก จะมีเมล็ดเล็กสีดำอยู่มากมาย
เมล็ด เมื่อผลแก่แห้งแล้วจะแตกออก ภายในจะมีเมล็ดอยู่มากมาย มีลักษณะทรงรีเล็กๆ มีสีดำ
|
ประโยชน์
มีวิตามินเอ มีโพแทสเซียม มีฟอสฟอรัส มีเบตาแคโรทีน มีวิตามินซี มีวิตามินบี1 มีวิตามินบี2 มีวิตามินบี3 มีวิตามินบี5 มีวิตามินบี6 มีวิตามินบี9 มีแคลเซียม มีเส้นใย มีโปรตีน มีคาร์โบไฮเดรต มีวิตามินเอ มีโซเดียม มีสังกะสี มีน้ำตาล มีไขมัน มีพลังงาน ช่วยขับลม แก้ปวดท้อง แก้ท้องเสีย แก้คลื่นไส้อาเจียน ช่วยขับเหงื่อ แก้พิษตานซาง แก้ไข้สันนิบาต ช่วยรักษาไข้มาลาเรีย แก้ท้องขึ้น แก้ท้องอืด แก้ท้องเฟ้อ ช่วยบำรุงธาตุ แก้บิด ช่วยบำรุงธาตุไฟ แก้ปวดท้องอุจจาระ แก้จุกเสียด ช่วยขับน้ำดี ช่วยย่อยไขมัน ช่วยลดอาการจุกอก ช่วยลดน้ำตาลในเลือด ช่วยรักษาโรคกระเพาะ ช่วยป้องกันโรคธาตุพิการ เป็นยากันยุงได้ ช่วยรักษาหลอดลมอักเสบ ช่วยรักษาโรคทางเดินปัสสาวะ ช่วยรักษาโรคไตอักเสบ ช่วยบำรุงผิวพรรณ ช่วยบำรุงสายตา ช่วยป้องกันโรคเบาหวาน ช่วยลดน้ำตาลในเลือด ช่วยลดไขมันในเลือด ช่วยขับน้ำนม เป็นยาอายุวัฒนะ